Epoka schizofrenii. Ostatni akord tradycji, czy narodziny nowego porządku?
Absolutnie. Świat szachów, ta miniatura naszego globu, gdzie czarny król symbolizuje odwieczną nieprzewidywalność, a biała królowa potęgę rozumu, przeżywa właśnie swój czas gorączki. Z jednej strony mamy patos wielkiego sportu, z drugiej – prozę biurokracji i technologii. A wszystko to spięte jest klamrą globalnych napięć i lokalnych ambicji.
Gdy patrzymy na planszę globalnej polityki szachowej, naszym oczom ukazuje się obraz, który każe pytać o sens i przyszłość tej królewskiej gry. Puchar Świata FIDE 2025 w Goa, Indie, to nie tylko turniej. To lustro odbijające pęknięcia współczesnego sportu. Oto elita – Carlsen, Nakamura – demonstracyjnie odpuszcza, wybierając szybsze, bardziej dochodowe formaty online. Zostawiają pole do popisu dla nowej generacji, dla Hindusów, którzy dominują, co jest zresztą szerszym trendem: Azja staje się centrum szachowego świata. Ale czy turniej bez największych gwiazd to wciąż ten sam turniej? To pytanie o istotę mistrzostwa w czasach, gdy "content" zdaje się ważniejszy niż sportowa legenda. Mamy więc obraz szachów schizofrenicznych, rozdartych między tradycją a komercyjną teraźniejszością.
Równolegle, FIDE – ta nieco anachroniczna organizacja, której struktury przypominają momentami politbiuro, a momentami klub dżentelmenów – szykuje się na swój doroczny rytuał. Kongres FIDE 2025, zaplanowany na przełom listopada i grudnia, odbędzie się, o zgrozo, online.*
To jest symptom czasów. Nawet tam, gdzie wciąż pachnie naftaliną i cygarami, technologia wkracza z butami. Spotkania komisji, rady strefowe, a wreszcie Zgromadzenie Ogólne 14 grudnia – wszystko przez łącza internetowe. Gdzie te kuluarowe rozmowy, gdzie zakulisowe targi, gdzie ten dym tytoniowy spowijający wielkie decyzje? Świat szachowej dyplomacji przenosi się do Zooma.
Ale agenda tego wirtualnego spotkania ma w sobie coś z idealizmu, który w świecie wielkich pieniędzy i algorytmów brzmi niemal naiwnie. FIDE ogłosiła rok 2025 "Rokiem Szachów Społecznych". Szachy w więzieniach, obozach dla uchodźców, jako terapia. To piękna idea, która przypomina, że ta gra to nie tylko wykuwanie rankingu Elo, ale narzędzie resocjalizacji, most łączący ludzi. Pytanie brzmi, ile z tych wzniosłych haseł przetrwa zderzenie z biurokratyczną machiną i politycznymi sporami, na czele z niekończącą się sagą udziału Rosjan i Białorusinów w rozgrywkach.
Mamy więc szachy rozdarte. Z jednej strony spektakl, ucieczka gwiazd do internetowych gier, z drugiej – próba nadania sensu społecznego i uwięzienie administracji w okowach online’owych kongresów. To wszystko tworzy mozaikę, która każe patrzeć na ten świat z mieszanką podziwu, rozbawienia i niepokoju o przyszłość tej niezwykłej, kilkusetletniej gry, która nieustannie opowiada nam coś ważnego o nas samych.
---
Harmonogram Kongresu FIDE jest następujący:
- Posiedzenia Komisji FIDE: 24–28 listopada 2025 r.
- Posiedzenie Rady FIDE: 11 grudnia 2025 r.
- Spotkanie Rady Strefowej FIDE: 13 grudnia 2025 r.
- Zgromadzenie Ogólne FIDE: 14 grudnia 2025 r.
