GM Fisher

**Tam Adı:** Robert James Fischer

**Doğum:** 9 Mart 1943, Chicago, Illinois, ABD

**Ölüm:** 17 Ocak 2008, Reykjavik, İzlanda

**Çocukluğu ve Satrançla Tanışması**

Bobby Fischer, annesi Regina Wender tarafından büyütüldü. Zeki ama içine kapanık bir çocuktu. 6 yaşında satrançla tanıştı ve oyuna karşı büyük bir tutku geliştirdi. 13 yaşında oynadığı bir maç "Yüzyılın Oyunu" olarak anılacak kadar dikkat çekti. 14 yaşında ABD Satranç Şampiyonu oldu ve ABD’nin en genç büyükustası (grandmaster) unvanını aldı.

 **Yükselişi ve Dahi Olarak Tanınması**

1958’de, henüz 15 yaşındayken uluslararası büyükusta oldu. 1960'lı yıllarda, dünya satranç sahnesinde dikkat çeken bir figür haline geldi. 1970’te Interzonal Turnuvası ve ardından Adaylar Turnuvası’nda rakiplerini ezici üstünlükle geçerek, 1972'de Dünya Satranç Şampiyonluğu maçı oynamaya hak kazandı.

1972 Dünya Şampiyonluğu Maçı (Spassky Maçı)

Fischer, 1972’de Reykjavik, İzlanda’da Sovyet şampiyonu **Boris Spassky** ile karşılaştı. Bu maç sadece satranç değil, aynı zamanda Soğuk Savaş rekabeti açısından da büyük önem taşıyordu. Fischer, zorlu geçen maçta Spassky’yi yenerek **Dünya Satranç Şampiyonu** oldu ve 24 yıl süren Sovyet hegemonyasını sona erdirdi. Bu, satrancın küresel olarak en çok ilgi gördüğü dönemdi.

 **Geri Çekilmesi ve İzolasyonu**

Fischer, 1975'te FIDE'nin (Dünya Satranç Federasyonu) maç kurallarını kabul etmediği için ünvanını savunmayı reddetti. Bu nedenle FIDE, şampiyonluk unvanını Sovyet oyuncu Anatoly Karpov’a verdi. Fischer, satranç dünyasından çekildi ve yıllarca ortadan kayboldu.

 **1992 Spassky Rövanşı ve Sürgün Yılları**

Fischer 1992’de Spassky ile Yugoslavya'da özel bir rövanş maçı oynadı. Ancak bu maç, Birleşmiş Milletler ambargosunu ihlal ettiği için ABD tarafından yasa dışı ilan edildi. Fischer, ABD'ye dönmeyerek çeşitli ülkelerde yaşadı. 2004'te Japonya'da tutuklandı ama İzlanda, ona siyasi sığınma hakkı ve vatandaşlık vererek sığınmasını sağladı.

**Son Yılları ve Ölümü**

Fischer, hayatının son yıllarını Reykjavik’te izole bir şekilde geçirdi. Komplo teorilerine olan ilgisi, Yahudi karşıtı açıklamaları ve ABD’ye olan öfkesi nedeniyle oldukça tartışmalı bir figürdü. 17 Ocak 2008’de böbrek yetmezliğinden hayatını kaybetti.

 **Mirası**

Bobby Fischer, satranç tarihinin en büyük dehalarından biri olarak kabul edilir. Olağanüstü zekası, teorilere katkısı ve oyun stili ile satrancı büyük kitlelere sevdirdi. Ancak kişiliği, sosyal ilişkileri ve politik çıkışları da bir o kadar karmaşık ve çelişkiliydi. Hem efsanevi bir şampiyon hem de trajik bir figür olarak hatırlanır.