Türkiye Kadınlar Şampiyonu Hamileliği Nedeniyle Ulusal Takımdan Uzaklaştırıldı mı?

Türkiye Kadınlar Şampiyonlarından WGM Kübra Öztürk Örenli, Türkiye Satranç Federasyonu'nun aylık maaşının kesildiği [Türkiye Satranç Federasyonu ilgili mevzuatına göre özendirme ödülü olarak geçiyor - Ç.N.] ve hamile olduğu öğrenildikten sonra millî takım dışında bırakıldığını iddia etti. Türkiye Satranç Federasyonu, bu iddiaları Twitter hesabından yapılan paylaşımlarla reddetti.

Kübra Öztürk Örenli, geçtiğimiz yaz ikinci çocuğunu dünyaya getirdi; ancak hamileliğinin başlangıcında ulusal federasyonuyla beklenmedik bir sorun yaşadı. Hamile olduğunu öğrendikten yaklaşık bir ay sonra, Türkiye Satranç Federasyonu Yönetim Kurulu'ndan birisinin kendisini arayarak hamileliğini tebrik etmek yerine, millî sporcuya kendisinin artık planları arasında yer almadığını söylemişti.

Aşağıda yer alan karşılıklı açıklamalardan sonra geçtiğimiz Çarşamba günü bir araya gelen WGM Kübra Öztürk Örenli ve Türkiye Satranç Federasyonu Gülkız Tulay (TSF resmî Twitter hesabı yoluyla) karşılıklı anlaştıklarını ve sorunların çözüldüğünü belirten tweet'ler attılar:

Federasyon Başkanımız Gülkız Tulay ve A Milli Takım Sporcumuz WGM Kübra Öztürk Örenli Federasyon merkezimizde bir araya geldi.

Son dönemde yapılan açıklamalarla ilgili karşılıklı olarak görüşülerek, konulara ilişkin gerekli çözümler sağlanmıştır.

Kamuoyuna saygı ile… pic.twitter.com/NZzZs20oqS

— Türkiye Satranç Federasyonu (@TurkishChess) 25 Ekim 2023

Kübra Öztürk'ün konuyla ilgili gündeme gelen ilk tweet'i ve arkasından yaşanan gelişmeler aşağıdadır:

Dün yazdığıma istinaden bir açıklama yapmak istedim.
Tüm satranç camiasına açık mektubumdur. pic.twitter.com/efCpJZYQk9

— Kübra Öztürk Örenli (@caissakubra) 19 Ekim 2023

Chess.com'a konuşan satranççı: "Hızlıca konuyu değiştirdiler," dedi "Bana 'önce çocuğunu büyüt, biz gerisini düşünürüz' minvalinde bir şey söylediler."

Kübra Öztürk Örenli 2 defa Avrupa Yaş Grupları Şampiyonu oldu, Dünya Genç Kadınlar Şampiyonası ikincisi ve uzun yıllardır Türkiye'nin en güçlü kadın satranççılarından birisi olup yedi Satranç Olimpiyatında ülkesini temsil etti. Şu an reytingi 2265 ve satrancın son 20 yılda oldukça popüler hale geldiği ülkede onu en yüksek reytingli ikinci kadın oyuncu.

32 yaşındaki satranççı, hamileliği sırasında en üst düzeyde satranç oynamayı sürdürmek istedi; ama bu sırada hem Avrupa Bireysel Kadınlar Satranç Şampiyonası hem de doğumdan sonra takvimde yer alan Avrupa Takımlar Şampiyonası takım kadrosunda yer almadığını öğrendi. Ek olarak da, Türkiye Satranç Federasyonu, tek taraflı olarak aylık maaşını [özendirme ödülünü] vermeyeceğini belirtti.

Chess.com'a "Haberi duyduğumda şok oldum ve bundan sonra 1-2 ay toparlanamadım. Sebebini sorguladım; ama bunu kendi kendime açıklayamadım," dedi.

Açıklamanın kendisiyle öncesinde bir görüşme olmadan ve federasyonun ikinci kez hamile olduğunu öğrendikten sonraki bir aydan kısa sürede yapıldığını belirtti.

"İlk telefon konuşması beni oynamamaya ikna etmek içindi. Sanki bir karar almışlar ve bu kararın arkasında duruyorlar gibiydi. Ben oynamak istediğimi açıkça belirttiysem de beni duymazlıktan geldiler."

Kübra Öztürk Örenli, aylarda Türkiye Satranç Federasyonu Gülkız Tulay'a telefon, mesaj ve email yoluyla ulaşmaya çalıştığını söyledi.

Kendisiyle nihayet bir turnuvada bir araya geldiğini ve hamileliği sırasında önemli uluslararası turnuvalarda yer alma isteği olduğunu tekrar ilettiğini; ama federasyon tarafının bu açıklamalarına aldırmadığını iddia ediyor.

"Toplantıda, bu yılki Avrupa Bireysel Şampiyonasına katılma isteğimi ifade ettim ve neden bana hiçbir davet gelmediğini sordum. Benim hamileyken katılmamın uygun olmayacağı söylendi. Bu talebimi tekrar ettim ve kendi bebeğim ve bakıcımın masraflarını da karşılamayı önerdim. Bu turnuvanın benim için önemli olduğunu söyledim; ama hiçbir şey yapılmadı."

Hamile olarak gitmemin uygun olmayacağı söylendi. - WGM Kübra Öztürk Örenli

Yeni kurulan Satranççı Kadınlar Derneği Öztürk için bir destek mesajı yayınladı. "Hamile kadınlara yapılan ayrımcılık kabul edilemez." dediler..

WICF's Statement on the Treatment of WGM Kübra Öztürk Örenli pic.twitter.com/LvtMuwk4Dr

— Women in Chess Foundation (@womeninchess) October 20, 2023

WICF'nin WGM Kübra Öztürk Örenli'ye gösterilen tutuma ilişkin açıklaması pic.twitter.com/LvtMuwk4Dr

— Women in Chess Foundation (@womeninchess) 20 Ekim 2023

Türkiye Satranç Federasyonu'nun açıklaması Öztürk Örenli'nin hiçbir iddiasının gerçeği yansıtmadığını iddia etti ve bunların temelsiz ve kabul edilemez olduğunu iddiasında. Sporcunun, Türkiye adına yeterince yarışmaması nedeniyle özendirme ödülünün, Türkiye Satranç Federasyonu'nun ilgili talimatı gereğince durdurulduğunu açıkladı. "Bu algı tamamen sporcunun kendi kişisel bakış açısına dayanarak oluşturulmuştur. Sporcunun kendi iyiliği adına bu kararın alındığı yönündeki iddiasını da oyuncunun kişisel görüşü ve gerçeği yansıtmadığı gerekçesiyle reddetti.

Profesyonel satranç oyuncusuyken aile kurmak isteyen satranççı kadınlara nasıl bir mesaj vermek istedikleri yönündeki sorumuza da "WGM Kübra Öztürk Örenli dahil olmak üzere kadın profesyonel satranççılarımızı bütünüyle destekliyoruz. Türk satrancının son yıllardaki yükselişi kadınların imzasıyla olmuştur. Türkiye Satranç Federasyonu, çok sayıda kadın yönetici ve ekip üyesi barındırmaktadır. Türkiye tarihinde ilk defa bir spor federasyonunun yönetim kurulunda başkan dahil olmak üzere 15 isimden 6'sı kadındır. Çalışanlarımızın üçte biri kadındır ve hepsi de annedir."

Bu açıklamayla beraber Pazartesi günü Türkiye Satranç Federasyonu şu tweet'i attı.

TÜRKİYE SATRANÇ FEDERASYONU’NDAN KAMUOYUNA AÇIKLAMA

📌 WGM Kübra Öztürk Örenli'nin hiçbir iddiası gerçeği yansıtmamaktadır.

📌 Sporcuların özendirme ödülüne hak kazanabilmeleri için Türkiye adına uluslararası turnuvalarda yarışması gerekmektedir. Her senenin başında o yıl…

— Türkiye Satranç Federasyonu (@TurkishChess) October 23, 2023

Türkiye Satranç Federasyonu, daha önce X/Twitter'da şu açıklamayı yapmıştı.

Türkiye Satranç Federasyonu olarak, çok değerli milli takım sporcumuz WGM Kübra Öztürk Örenli @caissakubra tarafından ilgili tarafların gerçeğini, nedenlerini bildiği/konuştuğu bir durumu; ‘annelik, hamilelik’, ‘kadın sporcuya haksızlık’ gibi toplumsal hassasiyet içeren duygusal… pic.twitter.com/DaoeX8QCZB

— Türkiye Satranç Federasyonu (@TurkishChess) 20 Ekim 2023

Kısa bir süre sonra TSF Başkanı Gülkız Tulay da kişisel Twitter hesabından bir açıklama yaptı:

7 yaşından beri tanıdığım, büyümesine tanıklık ettiğim, nikah şahitliğini büyük bir mutlulukla yaptığım sevgili sporcumuz Kübra Öztürk’ün ‘belirttiği nedenler’in duygusal yoğunlukla yazılmış olduğunu, en kısa sürede varsa yanlış anlaşılmaların ve duygusal kırgınlığın… https://t.co/Klyu7ule7f

— Gülkız TULAY (@GlkzTulay) 20 Ekim 2023

Cumartesi günü TSF, Twitter hesabında "yanlış anlaşılmaları gidermek" amacıyla chess24'e hitaben İngilizce bir paylaşım da yaptı.

Dear @chess24com

WGM Kübra Öztürk Örenli's allegations are not true! 'The chess player was not included in the national team due to pregnancy, was not sent to tournaments, and therefore her scholarship was cut' is not even a matter of discussion. We are sharing the statement of… pic.twitter.com/2nMpk6SdSL

— Türkiye Satranç Federasyonu (@TurkishChess) October 21, 2023

Tweet'in Türkçe çevirisi şu şekildedir:

"Değerli @chess24com,

WGM Kübra Öztürk'ün suçlamaları doğru değildir! Satranççının hamileliği nedeniyle ulusal takıma alınmaması, turnuvalara gönderilmemesi ve dolayısıyla da özendirme ödüllerinin ödenmesinin durdurulması söz konusu bile olamaz. Türkiye Satranç Federasyonu'nun açıklamasını İngilizce olarak paylaşıyoruz. Hataları düzeltmek isteriz. Bu konuda ek sorularınız varsa, bunları yanıtlamaktan mutluluk duyarız." 

Satranç dünyasında hamileliği sırasında turnuva oynamaya devam eden elit sporcular oldu. GM Harika Dronavalli, Chennai 2022 Satranç Olimpiyatı'nda 36 haftalık hamileyken Hindistan ulusal takımında oynamaya devam etti. Hintli süper star yedi oyunu namağlup bitirip bronz madalya da almayı başardı.

 Bu konuda ChessBase India'ya şöyle konuşmuştu: "Dürüst olmak gerekirse bu bana asla büyük bir şey gibi gelmedi; çünkü benim için Olimpiyat'ta oynamak çok önemliydi. Yıllardır takımın istikrarlı bir şekilde parçasıydım ve Hindistan'ın madalya almasını istiyordum, takımla olmayı da istiyordum."

Satranç dışında hamileliği esnasında en üst düzeyde atletik sporlarda yarışan atletlerin de uzun bir listesi var. 2016'da yayınlanan bir Uluslararası Olimpiyat Komitesi raporunda 16 uzmanın atletlerin hamileliği esnasında da değişen vücut ihtiyaçlarını karşılayabildikleri sürece hamilelik dışı yaşantılarında olduğu gibi antrenman yapıp müsabakalara katılmalarının tamamen güvenli olduğu belirtiliyor.

 Norveç Spor Bilimleri Yüksekokulunda akademisyen olan Kari Bø, bu konuyla ilgili Time Dergisi'ne "Bu bireysel bir tercih ve spora bağlı," değerlendirmesini yaptı. "Örneğin bir ritmik jimnastikçi geriye doğru eğileceği bir pozisyonu ilk üç ay sonrasında yapamaz; ama orienteering yapan bir sporcu doğuma kadar ormanda yürüyüş veya jogging yapabilir.”

Kübra Öztürk Örenli, en üst düzeyde satranç oynamaya devam etmeye niyetli olduğunu ve ülkenin gelecek vaat eden kadın satranççılarına destek verilmemesinden şikayetçi.

"Saçma nedenle satrançtan uzaklaşmak zorunda kaldılar, aynı derecede saçma nedenler kendilerine sağlanan finansal ve moral destek kesildi. Bu büyüyen listeye kesinlikle eklenmeyeceğim ve buna sonuna kadar direneceğim," diyor.

"Kübra Öztürk Örenli olarak federasyonun ve yöneticilerinin düşüncesi olan evde otur çocuğunu büyüt sonra gel görüşünü reddederek 2 çocuğumla bu yıl satranç liglerinde oynadım. Dün olduğu gibi bugünde satranç sporunun içinde var olacağım."

Kadın büyükusta amacının ilk Türkiye doğumlu IM ve GM unvanlı kadın satranççı olmak olduğunu söylüyor .

"Federasyon yardımcı olmazsa ve sponsor bulamasam bile bu amaçlarım için kendi birikimlerimi kullanıp tüm gücümle çalışmak istiyorum."

Güncelleme (27 Ekim): Türkiye Satranç Federasyonu ve Kübra Öztürk Örenli'nin açıklamaları eklenmiştir.

Güncelleme (23 Ekim): Türkiye Satranç Federasyonu'nun Chess.com'a yaptığı açıklama eklenmiştir.

Güncelleme (21 Ekim): Türkiye Satranç Federasyonu'nun attığı İngilizce Tweet de habere eklenmiştir.