Een pionneneindspel vol met vraagtekens

In de partij van?Ǭ†uw nieuwe gastauteur tegen Paul van Haastert, uit de negende ronde van de promotieklasse NHSB, ontstond na een tamme opening het volgende, zeer?Ǭ†interessant pionneneindspel dat bij nadere studie lastig te taxeren blijkt.

Eijk-Van Haastert HWP-ZSC/Seande 2 De partijvoortzetting 24.Kf1 was geheel niet interessant; ik werd kansloos weggetempeerd (24...Ke7 25. Ke2 Kd6 26. Kd3 Ke5 27. Ke3 b5 28. a3 a5 29. Kf3 c5 30. Ke3 a4 31. c4 b4 0-1). Wit heeft twee interessante alternatieven, die ik hieronder zal analyseren. Maar eerst wil ik even een vergelijking trekken met de volgende klassieke stelling uit de schaakliteratuur.

In dit voorbeeld van Euwe uit 1940 zijn de contouren van de Spaanse ruilvariant zijn zichtbaar. We gaan er even vanuit dat wit erin is geslaagd alle stukken te ruilen en een gewonnen pionneneindspel heeft bereikt. Wit heeft een meerderheid waar hij een vrijpion kan cre?ɬ´ren; zwart heeft dit niet. 1. Ke2 Ke7 2. Ke3 Ke6 3. f4 c5 Om de koning het veld d4 te ontnemen. 4. c4! Legt de dubbelpion vast, dit thema komt ook naar voren in 'ons' eindspel. 4...c6 5. a4 b5 6. b3! Wit ruilt natuurlijk niet op b5, dit zou zwart ontlasten van zijn dubbelpion en hem de mogelijkeid geven een verre vrijpion te cre?ɬ´ren. 6...f6 7. a5 b4 8. g4 g5 9. e5! Een bekend thema. Wit offert een pion om een verre vrijpion te cre?ɬ´ren. Deze wordt dan gebruik om de vijandelijk koning weg te lokken om zodoende zelf in het kamp van zwart binnen?Ǭ†te dringen. 9...gxf4+ 10. Kxf4 fxe5+ 11. Ke4 h6 12. h4 Kf6 13. g5+ $1 hxg5 14. hxg5+ Kxg5 (14... Ke6 15. g6) 15. Kxe5 Kg4 16. Kd6 Kf4 17. Kxc6 Ke4 18. Kxc5 met eenvoudige winst. (Bron: J. Awerbach, Bauerneindspiele, Sportverlag Berlin 1988.)

Terug naar mijn partij. Het juiste plan van wit is dus zijn meederheid te mobiliseren. Dit kan met 24.f4 en 24.Kh2 welke mijns inziens de belangrijkste kandidaatzetten zijn. Zwart kan zonder hulp van de koning geen vrijpion cre?ɬ´ren op de damevleugel;?Ǭ†als wit een vrijpion of de verste vrijpion op de koningsvleugel kan cre?ɬ´ren ontstaan er winstkansen. Tijdens de analyse van de stelling kwam een aantal vragen bij me op die?Ǭ†ik eigenlijk niet met concrete varianten kon beantwoorden. Dit verklaart de titel van dit stukje.

24. Kh2 lijkt de meest serieuze winstpoging maar eerst 24. f4. Ik heb deze variant niet zo lang genalyseerd als 21.Kf2. Het idee is hetzelfde: verbreken van de bind. 24...gxf4

Of: a) 24... f6 25. Kf2 Ke7 26. g3 hxg3+ (26... h3 27. Kg1 +-) 27. Kxg3 is zetverwisseling met 24.Kh2. b)?Ǭ†24... Ke7 25. fxg5 Ke6 26. Kh2 Ke5 27. Kh3 Kxe4 28. Kxh4 Kf4 29. Kh5 c5 30. Kh6 Kxg4 31. Kg7 Kxg5 32. Kxf7?Ǭ†en wit wint eenvoudig.

25. Kf2 Ke7 26. Kf3 Ke6 27. Kxf4 c5 28. g5 c4?Ǭ†en deze stelling is gunstig voor zwart. De zwarte koning loopt snel naar de witte c-pionnen en haalt ook een dame. Bijkomend nadeel voor wit is dat de koning centraal staat. Voorlopig conclusie is dat 24.f4 niet wint.

Dus 24.Kh2?Ǭ†Ke7 25. g3 hxg3+ (25... Kf6 26. gxh4 gxh4 27. f4!?Ǭ†en wit wint) 26. Kxg3 Ke6 27. f4 gxf4+ (27... f6 28. e5!?Ǭ†- een van de gelijkenissen met Euwe! - 28...gxf4+ (28... c5 29. exf6?Ǭ†is niet aantrekkelijk voor zwart:?Ǭ†29...gxf4+ [29... Kxf6 30. c4!] 30. Kxf4 Kxf6 31. c4 en wit drijft de koning naar g8 en eet de damevleugel pionnen op) 29. Kxf4 fxe5+ 30. Ke4 Kf6 31. c4 b6 32. g5+ Kxg5 33. Kxe5) 28. Kxf4 f6 Gek genoeg hebben we in de analyse alleen maar gekeken naar deze zet, de eerste vraag is echter of deze wel verplicht is. Het laat echter het thema van de verre vrijpion toe.?Ǭ†29. e5 fxe5+ 30. Ke4 Zwart staat een pion voor, maar die is in principe nutteloos op de damevleugel. Beide partijen hebben een vrijpion waarvan de witte de verste is. Is dit van doorslaggevend belang? Het witte plan is zijn g-pion op te spelen en de zwarte koning weg te lokken. 30...Kf6?Ǭ†Wit heeft nu nog een paar tempo's voordat hij zijn g-pion moet gaan opspelen. Het lijkt gunstig om zover mogelijk op te spelen, maar opassen niet met de a-pion! 31. c4 (31. a4??Ǭ†a5! gevolgd door ...b5 en zwart wint!) 31... b6 32. g5+ Kxg5 33. Kxe5

33...b5!!?Ǭ†(Dit lijkt vooralsnog de enige zet die remise maakt;?Ǭ†(33... Kg4 34. Ke6 Kf4 35. Kd7 Ke3 36. Kxc7 Kd4 37. Kxc6 Kxc4?Ǭ†en Fritz9 geeft hier mat in 22 met 38.Kb7, of?Ǭ†33... a6 34. Ke6 b5 35. cxb5 cxb5 36. Kd7 en zwart staat mat in 23 zetten voor de verandering) 34. c5 (34. cxb5 cxb5 35. Kd5 Kf5 36. Kc6 Ke4 37. Kxb5 Kd4 38. Kc6 Kc3?Ǭ†nog even een spiegelstelling die ook remise is) 34... b4 35. Ke6 Kf4 36. Kd7 Ke4 37. Kxc6 Kd4.

Inmiddels heb ik heel wat uurtjes naar dit eindspel gekeken, ook met clubgenoten, maar een definitief oordeel durf ik nog niet te stellen. Misschien de lezers hier wel?

>> speel het allemaal na"^Reports^"Dutch team ch, Endgame, League, Personal"^^1146753708^1314790904^Oak "Timman en Stellwagen nog altijd op dreef"^"Het Sigeman & Co-toernooi was al het toernooi van Jan Timman, die er doorgaans goed speelt, maar lijkt inmiddels een toernooi voor Nederlanders te zijn. Dani?ɬ´l Stellwagen, die dit jaar voor het eerst meedoet, speelt ook prima en staat na zeven rondes op een ongedeeld tweede plek met 5 uit 7. Normaal gesproken sta je daarmee (gedeeld) eerste maar onze andere landgenoot Jan Timman speelt een n?ɬ?g beter toernooi en staat met 6 uit 7 prachtig alleen bovenaan.

In de vijfde ronde had Stellwagen een meevaller: de Rus Fedorov speelde een zijvariant van de Draak die op dit niveau helemaal niet kan.

Stellwagen-Fedorov Sigeman & Co (05) Een Draak met ...a6 en Pbd7 is al decennia geleden weerlegd wegens te traag. Een mooie zet van Stellwagen beslist de partij eigenlijk al: met 14.Lxe6! sloeg hij een belangrijke verdediger van het bord waarna het al in hogere zin uit was.

In de zesde ronde kwam-ie goed weg.

?Ǭ†

Carlsson-Stellwagen Sigeman & Co (05) Hier bood wit remise aan, wellicht in tijdnood. Hij heeft nog steeds uitstekende winstkansen.

?Ǭ†

?Ǭ†

?Ǭ†

?Ǭ†

Dan Timman: hij speelt fraaie partijen.

Cicak-Timman Sigeman & Co (05)

35...Dc6!! De mooiste zet van het toernooi. Wit sloeg twee keer op f5 en nam h5 mee, maar de zwarte vrijpion was loeisterk. Na een overigens niet helemaal nauwkeurig einde van Timman won hij soepel.

In de zesde ronde maakte Timman met wit gehakt van Hector en in de zevende ronde speelden de twee Nederlanders in een langdurig eindspel remise tegen elkaar. Dit eindspel had mooie pointes en het zal me niet verbazen als Timman hier een eindspelstudie uit gaat destilleren. Zie onder andere mijn variant na 43...d3 in de analyses.?Ǭ†?Ǭ†

Omdat Berg won van Atalik, staan Timman en Stellwagen nog steeds ongedeeld eerste en tweede met nog twee ronden te gaan.

>> speel de (geannoteerde) partijen na

?Ǭ†