Zo moet het dus

Zaterdag plaatste ik een filmpje van een partij uit het OKU waarin het beruchte eindspel toren plus loper tegen toren werd gespeeld. Met nauwelijks nog tijd op de klok wist de grootmeester dit remise-eindspel te winnen van zijn veel lager gerate tegenstander, die zich niet optimaal verdedigde. Vandaag, op veler verzoek, een antwoord op de vraag: hoe moet het dan wel?

Het is telkens weer verrassend hoe gemakkelijk de partij met de toren en de loper het eindspel wint dat theoretisch remise is. Dit komt omdat het verdedigen ontzettend lastig is, terwijl je als aanvaller alleen maar het logische plan hoeft uit te voeren dat je ook zou uitvoeren als je met een toren een koning-alleen moet matzetten. In het TL-T-eindspel gebruik je de loper in het proces voornamelijk om die vervelende schaakjes van de toren van de tegenstander op te vangen als een soort kogelvrij vest.

We nemen Dvoretsky's Endgame Manual erbij, misschien wel het beste eindspelboek aller tijden. Dvoretsky hangt zijn uitleg van het eindspel op aan de partij Timman-Lutz, Wijk aan Zee 1995. Lutz verdedigde zich vijftig zetten lang uitstekend, om op het laatste nippertje toch nog een verliezende zet te doen. Gelukkig voor de Duitser was dit tevens de zet waarmee hij remise kon claimen op basis van de vijftigzettenregel.

Het lastige eindspel is zelfs zo remise, dat er niet een maar twee manieren zijn om je te verdedigen. Beide methodes worden door Lutz gebruikt.

Timman-Lutz Wijk aan Zee 1995

Deze stelling toont de eenvoudigste verdedigingsmethode, als de koning al langs de rand wordt vastgehouden. De toren pent de loper en laat de vijandige koning niet toe dichterbij te komen. Met 82.Td7 dreigt wit de koning dichterbij te spelen, dus moet zwart 82?¢‚Ǩ¬¶Kg4 antwoorden. Op 82.Tg8 verandert de stelling niet, en speelt zwart dus 82?¢‚Ǩ¬¶Tb4. In de partij volgde 82.Ke5, waarop zwart 82.Kh3! speelde. "De koning gaat van tevoren al een loperschaakje uit de weg, en gaat de andere kant op als de vijandige koning." - Dvoretsky.

Later ontstond deze stelling, welke de 'zevenderijverdediging' wordt genoemd. Hiermee verhinder je dat de koning tegen de rand van het bord wordt gedrukt. De toren wordt twee velden van de koning geplaatst, zodat na 106.Tg2+ Kh5 wit geen tijd heeft voor 107.Kf5, en na 106.Tf1 Kh5 107.Kf5 redt zwart zich met 107?¢‚Ǩ¬¶Tg5+!, de pointe van deze tweede verdedigingsmethode.

De eerste verdedigingsmethode is inderdaad eenvoudiger, maar de tweede is wel erg lolllig om te kunnen uitvoeren. Zo van ?¢‚ǨÀúje kan doorspelen wat je wil, maar ik heb mijn zaakjes op orde!'

>> speel dit eindspel na