Wartość bierek szachowych

Wartości figur szachowych wskazują na ich względną siłę. Każda bierka ma swoje mocne i słabe strony i każda z nich ma inną wartość. Spróbujmy zgłębić ten temat nieco bardziej szczegółowo!

Oto, co powinieneś wiedzieć na temat wartości bierek szachowych:

• Co daje nam wiedza na temat wartości bierek szachowych?
• Wartości bierek szachowych
• Ocena silnika
• Test (ocena opłacalności wymian)
• Podsumowanie

Co daje nam wiedza na temat wartości bierek szachowych?

Wartość figur szachowych daje nam względną wiedzę na temat tego, jak silna jest dana figura. Znajomość wartości poszczególnych figur pomaga nam ustalić, które bierki warto w danej pozycji wymienić lub czy dana wymiana jest dla nas opłacalna. Wartości figur szachowych są również brane pod uwagę przy ocenie pozycji przez silniki komputerowe!

Wartości punktowe nie decydują o tym, kto zwycięży w danej partii (celem gry w szachy jest danie mata, a nie zbicie jak największej liczby figur). Znajomość wartości poszczególnych bierek szachowych daje nam jednak dobry obraz tego, który zawodnik stoi w partii lepiej lub wygrywa, a także czy pozycja w partii jest wyrównana.

Wartości bierek szachowych

Jak już wspomnieliśmy, każda bierka ma inną wartość. Nie powinno być niespodzianką to, że wartość każdej z nich jest bezpośrednio powiązana z ich siłą. A pion jest warty jeden pkt, skoczek oraz goniec są warte po trzy punkty, wieża jest warta pięć punktów, a hetman jest warty dziewięć punktów.

Król jest jedyną bierką, która nie ma wartości punktowej. Jest tak dlatego, że króla nie można zbić (atakowany król znajduje się pod szachem), jak również dlatego, że prawdziwym celem każdej partii szachów jest zamatowanie króla.

Ocena silnika 

Silniki podają ocenę pozycji za pomocą wartości numerycznych. Wartości te są bezpośrednio powiązane z wartościami bierek szachowych! Na przykład, ocena silnika +1 oznacza, że to białe mają jeden punkt przewagi (wartość jednego piona), natomiast ocena -1 oznacza jeden punkt przewagi czarnych. Jeśli komputer ocenia pozycję jako +5, oznacza to, że białe mają przewagę wieży!  

Silniki często pokazują ocenę w postaci ułamka dziesiętnego, np. -1.5. Taka wartość oznacza, że czarne mają półtora piona przewagi.

Test (ocena opłacalności wymian)

Wymiana figur czasami może nie być taka prosta! W odniesieniu do wartości bierek, równorzędne wymiany, np. piona za piona albo hetman za hetmana, są równe—ale co w przypadku wymiany hetmana za dwie wieże? Hetman ma wartość 9 punktów, a dwie wieże są warte 10 punktów! W pewnych sytuacjach hetman jest lepszy od dwóch wież, ale takie sytuacje zdarzają się dość rzadko. 

Częstą wymianą jest oddanie dwóch lekkich figur (skoczków lub gońców) za wieżę i piona. Chociaż punktowo wymiana wydaje się sprawiedliwa (6 punktów za 6 punktów), nie oznacza to jednak, że była ona równa! Przy wymianie figur zawsze należy też wziąć pod uwagę cechy danej pozycji. W poniższej pozycji czarne zagrały S:f2 i tym samym popełniły typowy błąd, wymieniając skoczka i gońca za białą wieżę i piona f.

Ogólnie rzecz biorąc, dwie lekkie figury są bardziej wartościowe niż wieża i pion. Na poniższym diagramie widzimy pozycję, która pojawiła się na planszy po wymianach na polu f2: dwie lekkie figury białych są bardziej aktywne niż wieża i pion czarnych. 

W większości przypadków prosta matematyka może pomóc nam ustalić, które wymiany są dla nas opłacalne, a których powinniśmy unikać. Zróbmy mały test! W poniższej pozycji czarne właśnie zagrały Wh6. Czy białe powinny zbić wieżę na h6 swoim ciemnopolowym gońcem z c1?

Tak! Białe powinny zbić wieżę na h6 swoim gońcem z c1, ponieważ wieża jest warta pięć punktów, a goniec tylko trzy. Spójrzmy na kolejny przykład! Czy w poniższej pozycji biały hetman powinien zbić wieżę na polu e8?

Tak, białe powinny zbić wieżę na e8! Chodzi o to, że białe zdobędą dwie wieże za hetmana (dziesięć punktów za dziewięć), ale co ważniejsze, czarny król znajdzie się w niebezpieczeństwie i za chwilę nastąpi mat na ósmej linii. Tak będzie wyglądać pozycja po tym, jak czarne zbiją hetmana, a białe odbiją go na e8 wieżą:

Podsumowanie

Wiesz już, co oznacza i jaka jest wartość poszczególnych figur szachowych, jak są one powiązane z oceną silnika szachowego oraz jak dokonywać oceny, czy dana wymiana jest dla nas opłacalna. Od teraz spróbuj stosować nowo poznane informacje w praktyce na szachownicy!