TK 2022, runda 6: Nepomniachtchi i Caruana wygrywają swoje partie w niesamowitej 6. rundzie

GM Ian Nepomniachtchi wygrał swoją trzecią partię w Turnieju Kandydatów 2022, ale nadal prowadzi tylko różnicą pół punktu, ponieważ GM Fabiano Caruana również zdobył w czwartek cały punkt. Lider turnieju pokonał GM Jana-Krzysztofa Dudę przeprowadzając atak na skrzydle królewskim, natomiast Caruana nie przyjął wątpliwej ofiary jakości od GM Alirezy Firouzji.

Po "prawdopodobnie najbardziej zwariowanym dniu, jaki przeżyliśmy w Madrycie", jak określił go IM Danny Rensch, zaczęto już mówić o tym, że o zwycięstwo walczyć będzie tylko dwóch zawodników. Być może na takie stwierdzenia jest jeszcze za wcześnie, ale zaraz po zakończeniu rundy autor oszacował szanse wygrania turnieju przez Nepomniachtchiego lub Caruanę na około 70 procent. Gdy nadeszła analiza GM Sama Shanklanda, okazało się, że podał on dokładnie taką samą liczbę.

Pomijając sytuację w turnieju, klasyfikację i tym podobne rzeczy (Firouzja na ostatnim miejscu?!), czwartek był ogólnie rzecz biorąc fantastycznym dniem dla szachów. Byliśmy świadkami szalonych motywów taktycznych, poświęceń, ataku i obrony - dosłownie wszystkiego.

Radjabov-Rapport ½-½

Ostatni raz GM Teimour Radjabov wygrał partię klasyczną 2 października 2019 r. w finale Pucharu Świata FIDE przeciwko GM Ding Lirenowi. Od tego czasu notuje serię 34 partii bez zwycięstwa, która dziś powinna była się zakończyć. Azerski arcymistrz był jednak zupełnie nieświadomy tego, że jego przeciwnik popełnił przegrywający błąd i zamiast wykonać zabójcze posunięcie, wymusił remis.

Partia była emocjonująca już od samego początku, ponieważ Radjabov przygotował specjalną linię przeciwko wariantowi Taimanova w obronie sycylijskiej, który Rapport zagrał we wszystkich swoich dotychczasowych partiach, które grał czarnymi.

Radjabov has cooked up something spicy for Rapport in the opening today 🔥!#FIDECandidates pic.twitter.com/6qe8Jl8tEW

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 23, 2022

Jak się okazało, Rapport odrobił swoją pracę domową. Przez 15 posunięć zawodnicy naśladowali zeszłoroczną partię szachów szybkich pomiędzy GM Maximem Vachier-Lagravem i Nepomniachtchim, kiedy to w 16. posunięciu Radjabov zagrał nowinkę 16.Gg6+.

Rapport był na to przygotowany, ponieważ szybko zagrał 16...Kd7, zmuszając Radjabova do pierwszego poważnego zastanowienia. Znalezienie 17.Gg5 zajęło Azerowi 17 minut i sprawiło też, że Rapport także zaczął się dłużej zastanawiać, bowiem nad kolejnym ruchem spędził 17 minut. Gra nabrała tempa i w tym momencie była to już jedna z tych partii, o których można powiedzieć: "nie próbujcie tego naśladować w domu".

The draw percentage may be 80% at #FIDECandidates but the @rjrapport castling percentage is only 50%

Photo: @keti_chess pic.twitter.com/gzOOhir6cn

— Mike Klein (@ChessMike) June 23, 2022

Kilka ruchów później nastąpiła wymiana hetmanów, ale wcale nie oznaczało to, że gra straciła swój spokojny charakter.

Pozycja po ruchu 25...Sg4!?

25...Sg4 było pięknym posunięciem ze strony Rapporta. Na pierwszy rzut oka wieża z pola 'b2' jest do wzięcia za darmo, jednak okazuje się, że czarne mogą wówczas odpowiedzieć ruchami 26...Wxf2+ i 27...Wxb2. Silnik twierdzi, że czarne miałyby wtedy wystarczającą rekompensatę, ale nic poza tym.

Wyglądało to jednak bardzo niebezpiecznie, dlatego też Radjabov wybrał inny wariant, który również wymagał skomplikowanych taktyk. Jak to jednak często bywa, silnik i tak pokazywałby w tamtej pozycji 0,00, a końcówka, która niedługo potem pojawiłaby się na szachownicy rzeczywiście byłaby mniej więcej równa.

Kilka ruchów później wydawało się, że to czarne mają nieco większe szanse, ale powinny były zagrać precyzyjne 36...Wf8, aby kontrolować linię 'f'. Mając 45 minut na zegarze Rapport stracił poczucie zagrożenia i wykonał ruch 36...Wg4?!, pozwalając Radjabovowi na przejęcie kontroli nad wspomnianą linią 'f'. Ruch 37...c5 nadal powinien być wystarczający do utrzymania pozycji przez czarne, ale bicie na 'h4' prowadziło do przegranej.

Potem przyszła jednak kolej na błąd Radjabova, który niezbyt dobrze zarządzał swoim czasem na zegarze. Mając pięć minut na wykonanie dwóch ruchów przed kontrolą czasu, nad posunięciem 39.Wf7 zastanawiał się tylko przez 16 sekund. Gdyby zagrał 39.Gh2!,  dałoby mu to wygraną - to samo Wf7 zagrane jeden ruch później nadal byłoby zabójcze, a jednocześnie nie spowodowałoby utraty własnej figury. Sprawdza się tu klasyczne powiedzenie szachowe: Groźba była silniejsza od jej realizacji.

Prawdopodobnie od razu po zakończeniu partii Rapport powiedział o tym swojemu przeciwnikowi, co było widać na przekazie z kamery. Radjabov wyglądał na zdezorientowanego, ale i tak odetchnął z ulgą po tak emocjonującej partii.

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Nakamura-Ding ½-½

Nakamura pokonał Dinga w ich pierwszym pojedynku klasycznym podczas Sinquefield Cup w 2016 roku, ale później zawodnicy remisowali sześć razy z rzędu. Dziś padł siódmy remis, a obaj zagrali znakomicie. Była to w zasadzie jedyna dzisiejsza partia, w której nie została zachwiana równowaga na szachownicy.

Ruchem 11.Gxc6 Nakamura odszedł od wariantu, który widzieliśmy w partii Dinga w drugiej rundzie, kiedy to Duda zagrał 11.Sf1. Nowy ruch jako pierwszy zagrał jednak Chińczyk, a było to 15...Ha7, tymczasem 15...Hb7 zagrano w partii Giri-Anton, Batumi 2019.

Ding zaczął długo myśleć właściwie nad każdym ruchem, natomiast Nakamura, do 25. posunięcia, grał bardzo szybko. 

"Jak głęboko sięga przygotowanie Hikaru?" - zastanawiał się Rensch podczas transmisji na anglojęzycznym kanale Chess.com. Odpowiedź brzmiała - bardzo głęboko.

Należy zauważyć, że pomimo tego, iż Nakamura utrzymuje kontakty z niektórymi arcymistrzami, to w Madrycie nadal współpracuje z Krisem Littlejohnem, zawodnikiem o dość skromnym rankingu FIDE 2156, ale za to ekspertem w pracy nad debiutami z silnikiem. Tandem Nakamura-Littlejohn pracuje razem od ponad dziesięciu lat i to z całkiem niezłym skutkiem.

Amerykanin nie osiągnął według silnika jakiejś znaczącej przewagi na planszy, ale przynajmniej zyskał dużą przewagę na zegarze: po 25. posunięciu miał jeszcze godzinę i 52 minuty (!) wobec jedynych 45 minut przeciwnika.

Deficyt czasu nie przeszkodził jednak Dingowi w znajdowaniu doskonałych posunięć, takich jak 25...Gxb5 i 35...Hxb2, dzięki którym udało mu się utrzymać swoją pozycję. Komentatorzy byli zgodni co do tego, że była to świetna partia w wykonaniu Dinga, który znakomicie wytrzymał presję związaną z przygotowaniem Nakamury.

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Nepomniachtchi-Duda 1-0

Połączenie ataku królewsko-indyjskiego i partii katalońskiej w tej partii okazało się dość teoretyczne. Taki wariant dość często grywał na przykład niemiecki arcymistrz Rasmus Svane. Duda musiał być jednak zaskoczony wyborem debiutowym przeciwnika, bo jeśli spojrzymy na ostatnie trzy lata, to Nepomniachtchi grał 1.Nf3 tylko w 8% swoich partii białymi (1.e4 - 78% procent).

Mimo niewielkiego doświadczenia w tej linii, rosyjski arcymistrz czuł się w tym wariancie jak ryba w wodzie i w 13. posunięciu zagrał nowinkę Wc1, tym samym odchodząc od partii rozegranej przez jego rodaków (13. Kh2 zagrano w partii Svidler-Karjakin w Wijk aan Zee 2018).

Nepomniachtchi powiedział po partii: "Tak naprawdę po raz pierwszy w turnieju dostałem pozycję, którą przygotowałem przed partią, dokładnie taką samą pozycję. To było całkiem pomocne."

Nepomniachtchi hits Duda with a novelty. 🎙️ @GM_Hess explains some ideas ⬇️.#FIDECandidates pic.twitter.com/xGtrgBLKId

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 23, 2022

Podobnie jak w partii Nakamura-Ding, początkowo Nepomniachtchi budował przewagę jedynie na zegarze (90 minut w 16. posunięciu wobec 49 minut dla Dudy), ale nie za bardzo przekładało się to na pozycję na szachownicy. To jest jednak tylko ocena silnika; wizualnie było już widać, że pozycja jest dużo trudniejsza do gry dla czarnych.

Duda musiał znaleźć dziwnie wyglądający ruch 19...Gd4, ale nie było niespodzianką, że mu się to nie udało. Do rozpoczęcia swojego miażdżącego ataku na skrzydle królewskim, Nepomniachtchi potrzebował jedynie najmniejszej niedokładności ze strony przeciwnika, a goniec Dudy został praktycznie uwięziony na polu 'h7'.

Jak powiedziała IM Almira Skripchenko: "To nie jest pozycja, którą chce się uzyskać, gdy gra się przeciwko Ianowi. Po raz kolejny jest w swoim żywiole".

Dudzie zostało 31 minut na wykonanie 15 posunięć, co dodatkowo utrudniało i tak już niełatwą walkę. Nepomniachtchi przeoczył jednak szybszą wygraną i dopiero w 26. posunięciu, gdy Duda powinien był zbić piona na 'h7', sytuacja Polaka zaczęła się poważnie komplikować.

Jeśli ktoś miał jeszcze jakieś wątpliwości co do tego, że Nepomniachtchi wygra swoją trzecią partię w turnieju, to mógł popatrzeć na ocenę silnika. Stockfish 15 NNUE na naszej stronie /events pokazywał w pewnym momencie przewagę +100 (!), a następnie, gdy osiągnął głębię 49, mata w 39 ruchach.

Po poddaniu partii Duda szybko opuścił salę gry. Musi jak najszybciej zapomnieć o tym pojedynku i na szczęście będzie miał na to jeden dzień odpoczynku. Z kolei Nepomniachtchi wyglądał po partii na mile zaskoczonego. Niewiele osób, w tym zapewne on sam, liczyło na to, że po sześciu rundach będzie miał na swoim koncie 4,5 pkt.

Firouzja-Caruana 0-1

Dla przebiegu turnieju to dobrze, że Nepomniachtchi nie wyrobił sobie jeszcze bardzo dużej przewagi nad wszystkimi pozostałymi uczestnikami. Caruana zdołał utrzymać do niego półpunktowy dystans, dzięki ważnemu zwycięstwu czarnymi. Było to jego trzecie zwycięstwo w partii klasycznej z Firouzją, z którym zanotował również cztery remisy, ale nie poniósł jeszcze żadnej porażki.

W bardzo standardowej pozycji wariantu zamkniętego partii katalońskiej, Firouzja zaskoczył Amerykanina wczesnym ruchem 6.Hd3. Jest to rzadkie, ale nie do końca nieznane posunięcie - można powiedzieć, że to specjalność GM Borisa Gelfanda, izraelskiego arcymistrza, który dziesięć lat temu też był pretendentem do tytułu mistrza świata.

Caruana powiedział, że tego ruchu nie przewidział w swoim przygotowaniu: "Byłem zdany tylko na siebie, ale moje ruchy były bardzo naturalne i logiczne".

Można powiedzieć, że w partii zagrano dwie nowinki. Ruch Caruany 9...Sxd4 jeszcze nigdy nie był grany w tej pozycji, ale za chwilę na szachownicy pojawiło się ustawienie z tegorocznej partii Gelfanda, gdzie to Firouzja zagrał nowe 12.Hg4 (Gelfand zagrał 12.Hd3).

Tak czy owak, Caruana dobrze zareagował na pomysł Firouzji i pozycja po debiucie była mniej więcej wyrównana.

Wyraźnie niezadowolony z takiego obrotu spraw Firouzja spędził nad swoim 13. posunięciem aż 39 minut, ale ostatecznie zdecydował się na wariant, który nie przypadł do gustu naszym komentatorom. Coś było nie w porządku.

Gdy na zegarze pozostawało mu już tylko 18 minut (a Caruana miał wtedy jeszcze prawie godzinę), Firouzja postanowił poświęcić jakość. Okazało się to jednak bezowocne.

"Nie wiem, czy poświęcił jakość" - powiedział Caruana. "Myślę, że nie przegapił 21...f5, ponieważ zareagował na to bardzo szybko, ale pozwolił mi doprowadzić do tej pozycji, która zdecydowanie powinna być lepsza dla czarnych".

22.Gxf5 byłoby lepsze od bicia piona, chociaż białe i tak nie odzyskają materiału z powodu 22...He8. Caruana wkrótce zdobył jeszcze piona i w dalszej części partii pewnie wykorzystał przewagę jakości, zdobywając w dzisiejszym pojedynku cały punkt.

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Podobnie jak w pierwszej rundzie, Caruana i Nepomniachtchi wygrali swoje partie tego samego dnia. Jeśli któryś z pozostałych zawodników chce ich dogonić, musi szybko wziąć się do pracy.

Na samym dole tabeli znajduje się Firouzja - zawodnik, z którym Carlsen chciałby najbardziej zagrać w następnym meczu o mistrzostwo świata. Niemal symbolicznie Caruana i Nepomniachtchi ponownie wyprzedzili go w rankingu live.

"Widać, że nie gra na swoim zwykłym poziomie" - powiedział Caruana o rozczarowującym początku Firouzji. "Być może to presja związana z pierwszym turniejem, choć możemy tylko tak przypuszczać".

Runda 6 - wyniki

Runda 7 - kojarzenia

Poprzednie artykuły:

• TK 2022, runda 5: Nepomniachtchi ucieka spod topora i pozostaje na prowadzeniu
• TK 2022, runda 4: Nepomniachtchi pokonuje Firouzję i wysuwa się na prowadzenie
• TK 2022, runda 3: Dzień remisów i imponująca gra w obronie Nakamury
• TK 2022, runda 2: Remis w pojedynku liderów, Nakamura ogrywa Radjabova
• TK 2022, runda 1: Zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego na początek turnieju
• Który z zawodników ma najlepsze wyniki po zakończeniu pandemii? (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów: Analiza (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów?
• Turniej Kandydatów 2022: Wszystkie niezbędne informacje