TK 2022, runda 9: Po remisie z Caruaną, Nepomniachtchi coraz bliżej zwycięstwa w turnieju

W poniedziałkowej, dziewiątej rundzie Turnieju Kandydatów 2022, GM Ian Nepomniachtchi przetrwał niezwykle ważny pojedynek z GM Fabiano Caruaną. Arcymistrzowi z Rosji udało się utrzymać remis w trudnej pozycji, która powstała z głębokiego przygotowania ze strony Caruany, który w tabeli turniejowej na pięć rund do końca, nadal traci do lidera jeden punkt.

GM Hikaru Nakamura przegrał z GM Teimourem Radjabovem, który odniósł pierwsze zwycięstwo w partii klasycznej od października 2019 roku. Swoje pierwsze partie w turnieju wygrało również dwóch innych zawodników: GM Alireza Firouzja pokonał GM Richarda Rapporta, a GM Ding Liren wygrał z GM Janem-Krzysztofem Dudą.

W kolejnej szalonej rundzie Turnieju Kandydatów aż trzech zawodników wygrało swoje pierwsze partie w turnieju. Ding, Firouzja i Radjabov będą zadowoleni, choć dla nich wszystkich zwycięstwo przyszło trochę za późno. Po dwóch porażkach z rzędu, Duda pozostaje obecnie jedynym zawodnikiem bez zwycięstwa.

Największym wydarzeniem dnia była jednak jedyna dzisiejsza partia, która zakończyła się podziałem punktów. Utrzymanie przez Nepomniachtchiego remisu w meczu z Caruaną może mieć kluczowe znaczenie dla ostatecznego wyniku turnieju, choć do końca rozgrywek pozostało jeszcze pięć rund, a Amerykanin jest ostatnim, który przestałby wierzyć w swoje szanse.

Caruana-Nepomniachtchi ½-½

Jak zauważył komentator GM Daniel Naroditsky, Nepomniachtchi znaczy "ten, który nie pamięta", ale to właśnie Caruana musiał skorzystać z pamięci krótkotrwałej i zapomnieć o porażce z poprzedniego dnia.

Pytanie brzmiało, czy Amerykanin znalazł coś na tyle dobrego przeciwko obronie rosyjskiej, aby grać na wygraną, czy też może zagra zupełnie inne pierwsze posunięcie. Ale nie, to jednak było 1.e4, ale Caruana wymyślił coś całkiem obiecującego.

Pozycja po 11.Sh4.

11.Sh4!? było praktycznie nowością - w bazie danych znajduje się tylko jedna partia wśród 1600 graczy. W tej pozycji dużo bardziej powszechne jest 11.Sc3, które zostało zagrane na przykład w jednej partii Nepomniachtchiego w zeszłorocznym meczu o mistrzostwo świata, ale Caruana również użył tego ruchu w zwycięskiej partii przeciwko GM Vishy'emu Anandowi w partii szachów błyskawicznych w zeszłym miesiącu.

Nepomniachtchi prawdopodobnie sprawdził ten ruch, ale musiał głęboko sięgnąć do swojej pamięci. Pozostając wierny znaczeniu swojego imienia, wyjawił po partii: "Nie mogłem sobie przypomnieć żadnego z moich przygotowanych wariantów, bo na pewno jakieś mam, ale postanowiłem po prostu zagrać na własną rękę, co moim zdaniem nie było optymalnym rozwiązaniem".

Nepo spędził prawie dziewięć minut na ruchu 11...Ge6 i z każdym kolejnym ruchem kontynuował nietypowe dla siebie długie myślenie, co doprowadziło do 49-minutowej przewagi Caruany na zegarze w 17. ruchu. Caruana szczególnie zaimponował ruchem 17.g3, który pozwalał na zdwojenie pionów, ale również zachęciło do wykonania ruchu 17...Gf6 z szalonymi komplikacjami.

Był to również najlepszy wybór silnika i lepsze rozwiązanie niż 17...Sd6 Nepomniachtchiego, które Caruana uważał za wątpliwe.

Białe miały dwie dobre opcje. 17.He2 wydawało się najbardziej naturalne, ale mogło prowadzić do trudnej linii, w której białe zdobywają piona, ale zaraz go oddają. 17.Ha4! było dość paskudną alternatywą ("wyjątkowo nieprzyjemną" - Nepomniachtchi), na którą Caruana zdecydował się po 32 minutach namysłu. Po szybkiej odpowiedzi Nepomniachtchiego miał jeszcze 20 minut, ale przewaga na zegarze kurczyła się.

Pozycja po 17.Ha4!

Kolejna ważna decyzja nastąpiła w 22. ruchu. Zagrać konkretną linię 22.Se7+, czy też zacząć od 22.Gf4? Caruana zdecydował się na drugą opcję i nadal miał szansę wtrącić tego szacha. Zrobił to ale od tego momentu zaczął mieć o wiele mniej czasu na zegarze niż przeciwnik, który miał szczęście, że musiał zagrać kilka prawie wymuszonych ruchów, a Caruana cały czas musiał dokonywać wyborów.

Kluczowym momentem w partii było następne posunięcie.

Pozycja po 23...Kf7.

Caruana rozważał 24.Gc2 i w końcu wybrał 24.Gxf5, natomiast silnik preferował jeszcze inną opcję: ładny ruch do tyłu 24.Gf1! i białe nadal mają duże szanse na wygraną. Nepomniachtchi widział 24.Gc2 i 24.Gf1 i uznał, że oba warianty są dość obiecujące dla białych.

Zbicie na 'f5' doprowadziło do kilku wymian i uprościło defensywne zadanie Nepomniachtchiego. Po partii Caruana stwierdził, że czarne "zremisowały dzięki jednemu posunięciu", mając na myśli 27...Sd3! W tym momencie to Caruana zaczął mieć problemy z niedoczasem - w ciągu niecałych pięciu minut miał do wykonania 12 posunięć, podczas gdy Nepomniachtchi miał do dyspozycji ponad pół godziny. Przegrał bitwę na przygotowania, ale znacznie lepiej poradził sobie z zarządzaniem czasem.

Po 31... Gf8 partia osiągnęła etap, w którym Caruana prawdopodobnie chciał po prostu wymusić remis, ale nawet to nie było łatwe. Na pozostałe osiem ruchów zostały mu dwie i pół minuty, a po 32.We2 Nepomniachtchi mógł zacząć o grze na wygraną. Rosyjski arcymistrz miał już jednak dość i postanowił wymusić remis.

Po udzieleniu wywiadów zawodnicy musieli przejść kontrolę antydopingową. W szachach takie kontrole przeprowadza się zazwyczaj tylko na turniejach najwyższej rangi. Kontrole wymagane są przez przepisy Karty Olimpijskiej oraz MKOl.

Caruana-Nepomniachtchi ends in a draw, a great result for the Russian player who leads by a full point with five rounds to go. #FIDECandidates pic.twitter.com/gBhqGdui4M

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 27, 2022

Firouzja-Rapport 1-0

Rapport powiedział, że "nie patrzył na szachy" przed ósmą rundą i jest duże prawdopodobieństwo, że nie przygotował się też zbytnio do następnej partii. Nad swoim pierwszym ruchem zastanawiał się dwie minuty, a na ruch ósmy w dość znanej pozycji wariantu antyberlińskiego w partii hiszpańskiej również poświęcił sporo czasu.

Niemniej jednak zawodnicy wykonywali naturalne ruchy, wśród których jedynie 11...Gg4 było nowinką. Okazało się, że Rapport bardzo chciał utrzymać gońca na przekątnej g1-a7, podczas gdy w tym wariancie czarne zazwyczaj ustawiają go na 'c7', co jest bardziej pasywne, ale i bardziej solidne, ponieważ zapewnia ochronę pola 'e5'.

Firouzja: "Miałem szczęście, że niezbyt dokładnie pamiętał teorię".

Podczas gdy Węgier pchał piony na skrzydle hetmańskim, Firouzja otworzył linię 'f' na skrzydle królewskim. Dzięki ładnej taktyce w centrum, francusko-irański arcymistrz przejął inicjatywę, jednak nie udało mu się znaleźć najlepszej kontynuacji.

Pozycja po 19...Hxd4.

20.Gd2! byłoby dość silne, podczas gdy zagrane w partii 20.Ge3 wystarczyło tylko do osiągnięcia równowagi dzięki doskonałej odpowiedzi 21...Ge6 ze strony Rapporta. Groźba ataku na hetmana była w tym wypadku silniejsza niż jej faktyczne wykonanie.

Wkrótce potem obaj zawodnicy pokazali, że nie są zbytnio zainteresowani powtarzaniem ruchów. Rapport zwlekał z roszadą, a potem musiał z niej zrezygnować, gdy białe ustawiły gońca na polu 'c5'. Pomimo tego, Firouzja i tak podejrzewał, że w rzeczywistości jego pozycja może być nieco gorsza.

Nie trwało to długo, ponieważ Rapport wkrótce zaczął grać niedokładnie, co pozwoliło białym na przejęcie inicjatywy. Firouzja, który rano obudził się nieco zmęczony po siedmiogodzinnej partii poprzedniego dnia, był w swoim żywiole i w końcu udało mu się wygrać partię.

"To bardzo miłe uczucie, bo już dawno nie wygrałem żadnego meczu" - powiedział podczas wizyty w studiu Chess.com. "Miałem w tym turnieju wiele dobrych pozycji, ale niestety nie udało mi się ich wykorzystać. Dzisiaj jestem bardzo szczęśliwy, bo to bardzo silny zawodnik i jest w bardzo dobrej formie, więc to zwycięstwo bardzo się liczy."

Jak zauważył komentator GM Robert Hess, wygrana Firouzji może być dobrą wiadomością dla Caruany. Jeśli najmłodszy zawodnik w stawce odzyskuje formę, to kto wie, co może zrobić w 11. rundzie białymi w partii z Nepomniachtchim?

Kiedy IM Danny Rensch zauważył, że Firouzja będzie miał szansę na rewanż za porażkę z Nepomniachtchim w czwartej rundzie, ten uśmiechnął się i powiedział: "Tak, nie mogę się tego doczekać!".

Firouzja powiedział też, że turniej sprawia mu wiele radości, choć może nie widać tego po nim przy szachownicy. W dni, w które zawodnicy mają przerwę, spędza czas grając z bratem w tenisa, ale na sali gry podczas rund bawi się równie dobrze: "To wspaniałe uczucie grać każdego dnia z najlepszymi zawodnikami. To bardzo trudne zadanie, ale bardzo mi się to podoba".

Radjabov-Nakamura 1-0

Po 37 meczach bez zwycięstwa, Radjabov wygrał swoją pierwszą partię od października 2019 roku. Nawiasem mówiąc, była to również jego pierwsza w karierze wygrana w partii klasycznej z Nakamurą (po wcześniejszych trzech porażkach i 12 remisach).

W kolejnym wariancie antyberlińskim w partii hiszpańskiej, Azerbejdżanin zaskoczył przeciwnika ruchem 9.Hc2, gdzie znacznie częściej gra się 9.He2 lub 9.Gxc6. Carlsen też już raz zagrał ten wariant, w meczu szachów błyskawicznych z Kramnikiem w 2017 roku.

Wkrótce potem wydawało się, że Nakamura był nieco zdezorientowany ruchem 10.a4, zaczął się bowiem dłużej zastanawiać nad swoją odpowiedzią. Już sam fakt, że Radjabovowi udało się wyprowadzić Nakamurę z przygotowania jest całkiem sporym osiągnięciem, ponieważ Amerykanin do tej pory nie dawał się zaskoczyć w tej fazie partii.

Nakamura raz powtórzył ruch, ale Radjabov nie chciał dopuścić do powtórzenia pozycji i kontynuował partię, mając około 20 minut przewagi na zegarze.

Pozycja po 13.Gb5.

Kluczowy moment w partii nastąpił dość wcześnie, bo Nakamura poświęcił piona grając 13...Gg4. Po partii sam skrytykował tę ryzykowną decyzję: "Prawdopodobnie miałem złe nastawienie. Chciałem coś wykreować, spróbować dogonić Fabiano. Prawdopodobnie nie było to dobre podejście. Myślę, że nie miałem wystarczającej kontry za piona, którego oddałem".

Dalsza część pojedynku była już jednostronna. Radjabova grał wyśmienicie - utrzymywał przewagę piona, unikał dawania szansy przeciwnikowi na jakąkolwiek kontrę i ostatecznie rozstrzygnął partię na swoją korzyść w końcówce.

Ding-Duda 1-0

To był bardzo dobry dzień dla Dinga, ale smutny dla Dudy, który przegrał drugą partię z rzędu. Po niewykorzystanych szansach we wcześniejszych partiach, nadszedł w końcu czas, aby najwyżej rozstawiony zawodnik turnieju odniósł jakieś zwycięstwo. Dzięki temu dogonił Nakamurę w tabeli i wspólnie zajmują trzecie miejsce, mając jeden punkt straty do Caruany. 

Decydującą o zwycięstwie w partii przewagę, Ding uzyskał dość późno, ponieważ Duda naprawdę dobrze bronił się czarnymi w partii angielskiej. Tuż przed kontrolą czasu polski arcymistrz przeoczył swoje szanse na doprowadzenie do remisu, ponieważ zaczynało mu brakować czasu na zegarze (miał siedem minut na wykonanie pięciu ruchów). Pewnie dlatego nie zauważył ani pierwszego wariantu (zaczynającego się od ruchu 36...Sh5), ani drugiego, ani nawet trzeciego, który miał okazję zagrać w 40. posunięciu.

Po przekroczeniu kontroli czasu Duda znalazł się na przegranej pozycji. Starał się jak mógł, ale w 61. ruchu musiał się poddać, co oznacza, że samotnie zajmuje teraz ostatnie miejsce. Prawdopodobnie jednak nie jest to pierwszy i ostatni Turniej Kandydatów dla tego wielce utalentowanego zawodnika z Polski.

Ding Liren wins the third decisive game today and moves up to third place with 4.5/9, tied with Nakamura!

Don't miss his smile at the end 😊!#FIDECandidates pic.twitter.com/IFFKdmJhtp

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 27, 2022

Po dniu odpoczynku, rozgrywki będą kontynuowane w środę. W pozostałych do rozegrania pojedynkach, Nepomniachtchi będzie grał białymi z Radjabovem, czarnymi z Firouzją, białymi z Nakamurą, białymi z Rapportem i czarnymi z Dudą. Caruana z kolei zagra czarnymi z Dudą, białymi z Dingiem, czarnymi z Rapportem, czarnymi z Radjabovem i białymi z Firouzją.

"Na pięć rund przed końcem jeden punkt straty to dość sporo, ale nie do nieodrobienia" - powiedział Caruana. Nepomniachtchi z kolei dodał: "Napięcie zawsze utrzymuje się do ostatniej rundy".

Runda 9 - wyniki

Runda 10 - kojarzenia

Poprzednie artykuły:

• TK 2022, runda 8: Nakamura pokonuje Caruanę, a Nepomniachtchi szybko remisuje i powiększa przewagę
• TK 2022, runda 7: Ponowne zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego, coraz większa przewaga nad rywalami
• TK 2022, runda 6: Nepomniachtchi i Caruana wygrywają swoje partie w niesamowitej 6. rundzie
• TK 2022, runda 5: Nepomniachtchi ucieka spod topora i pozostaje na prowadzeniu
• TK 2022, runda 4: Nepomniachtchi pokonuje Firouzję i wysuwa się na prowadzenie
• TK 2022, runda 3: Dzień remisów i imponująca gra w obronie Nakamury
• TK 2022, runda 2: Remis w pojedynku liderów, Nakamura ogrywa Radjabova
• TK 2022, runda 1: Zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego na początek turnieju
• Który z zawodników ma najlepsze wyniki po zakończeniu pandemii? (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów: Analiza (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów?
• Turniej Kandydatów 2022: Wszystkie niezbędne informacje