GM Anna Muzychuk

Ukrainka GM Anna Muzychuk to jedna z najlepszych szachistek na świecie. Jest czwartą kobietą, która osiągnęła ranking 2600 i ma na swoim koncie trzy tytuły mistrzyni świata: dwa w szachach błyskawicznych (2014 i 2016) i jeden w szachach szybkich (2016). Muzychuk zdobyła również dwa tytuły mistrzowskie w swoim kraju. Najpierw wygrała Mistrzostwa Ukrainy Kobiet w 2003 r., a później, po 10 latach gry pod flagą Słowenii, ponownie sięgnęła po mistrzostwo Ukrainy w 2014 r.

Muzychuk po raz pierwszy znalazła się w pierwszej dziesiątce listy rankingowej FIDE kobiet w styczniu 2009 r. i od tej pory nie opuściła tego zestawienia. Muzychuk jest jedną z najwybitniejszych postaci kobiecych szachów, a jej nazwisko na Ukrainie jest powszechnie znane. Wraz ze swoją młodszą siostrą, GM Mariyą Muzychuk, znalazła się na ukraińskim znaczku pocztowym, gdy Mariya wygrała Mistrzostwa Świata Kobiet w Szachach w 2015 r.

• Początki kariery (od 1992 do 2002)
• Mistrzyni Ukrainy (od 2003 do 2006)
• Mistrzyni Europy w szachach błyskawicznych (od 2007 do 2011)
• Czwarta kobieta, która osiągnęła ranking 2600 (lata 2012-2015)
• Mistrzyni w szachach szybkich i błyskawicznych (od 2016 do 2020)
• Teraźniejszość i przyszłość

Początki kariery (od 1992 do 2002)

Anna Muzychuk poznała tajniki szachów już w wieku dwóch lat dzięki swoim rodzicom, którzy są profesjonalnymi trenerami szachowymi. W wieku trzech lat umiała już grać w szachy.

Swój pierwszy poważny turniej rozegrała w wieku pięciu lat. Zajęła wówczas drugie miejsce w sekcji dziewcząt do lat 10 w mistrzostwach obwodu lwowskiego, który znajduje się w zachodniej Ukrainie. Następnie do 2002 r. (kończyła wówczas 12 lat) zdobywała wiele medali w rozgrywkach juniorskich. W kategorii dziewcząt do lat 10 zdobyła złoto w Mistrzostwach Europy (1998 i 2000) i Ukrainy (2000), srebro w Mistrzostwach Europy (1997) i brąz w Mistrzostwach Świata (2000). W kategorii dziewcząt do lat 12 zdobyła złoto w Mistrzostwach Ukrainy i w Mistrzostwach Europy w 2002 r,, a także srebrne medale na Mistrzostwach Europy (2001) i Mistrzostwach Świata (2002).

W 2001 r. Muzychuk zdobyła tytuł mistrzyni FIDE (WFM), a w 2002 r. – tytuł mistrzyni międzynarodowej (WIM).

Mistrzyni Ukrainy (od 2003 do 2006)

W 2003 r. w wieku zaledwie 13 lat Muzychuk zdobyła jedno z największych osiągnięć w swojej karierze, wygrywając Mistrzostwa Ukrainy Kobiet. W następnym roku nie mogła niestety bronić tego tytułu. W 2004 r. Słoweńska Federacja Szachowa zaoferowała jej 10-letni kontrakt. Przez cały ten czas Muzychuk otrzymywała od tej federacji wsparcie i powoli stawała się najsilniejszą zawodniczką w kraju.

W tym okresie kariery Muzychuk nadal zdobywała medale w rozgrywkach juniorskich. W kategorii dziewcząt do lat 14 zdobyła złoto na Mistrzostwach Europy (2003 i 2004) oraz srebro na Mistrzostwach Świata (2004). W kategorii dziewcząt do lat 16 zdobyła złoty medal na Mistrzostwach Świata w 2005 r. Najcenniejszy krążek udało jej się również zdobyć w 2004 r. na Mistrzostwach Ukrainy do lat 20, w których wzięła udział mając zaledwie 14 lat.

Mistrzyni Europy w szachach błyskawicznych (od 2007 do 2011)

W 2007 r., nadal będąc juniorką, 17-letnia Muzychuk przeżyła trzy imponujące dni na Mistrzostwach Europy Kobiet w Szachach Szybkich i Błyskawicznych.

Wygrała Mistrzostwa Europy Kobiet w Szachach Błyskawicznych z przewagą całego punktu i zajęła wspólne pierwsze miejsce w Mistrzostwach Europy Kobiet w Szachach Szybkich (ostatecznie ukończyła je na 2. miejscu). W turnieju blitza wyprzedziła m.in. WGM Cmilytę Viktoriję (2467) i WGM Javakhishvili Lelę (2460) – obie zawodniczki miały wyższy ranking niż niezwykle utalentowana, reprezentująca barwy Słowenii Muzychuk (2456).

W 2007 r. Muzychuk zdobyła tytuł mistrza międzynarodowego (IM), a już w następnym roku rozpoczęła starania o uzyskanie tytułu GM-a. W 2008 r. udało jej się zdobyć pierwszą normę i wygrać indywidualny złoty medal za najlepszy występ na pierwszej szachownicy w Klubowym Pucharze Europy 2008. Następnie, w 2010 r., zakończyła początkową część swojej kariery, wygrywając Mistrzostwa Świata Juniorek.

W 2011 r. Muzychuk zanotowała dwa szczególnie godne uwagi występy. Po pierwsze, bez żadnej porażki ukończyła Grand Prix Kobiet w Shenzhen, zdobywając łącznie 7 pkt z 11 możliwych, jednak tak wysoki wynik wystarczył do zdobycia zaledwie drugiego miejsca, ponieważ turniej wygrała zdobywczyni 8 pkt GM Hou Yifan. Następnie Muzychuk odnotowała najlepszy indywidualny występ w Drużynowych Mistrzostwach Europy 2011. Reprezentując Słowenię na najwyższej szachownicy, zdobyła 8,5 z 9 pkt, a jej performance rating wyniósł aż 2782 pkt. To właśnie w tych dwóch wyżej wspomnianych turniejach Muzychuk wypełniła ostatnie dwie normy, potrzebne jej do zdobycia prestiżowego tytułu GM-a.

Czwarta kobieta, która osiągnęła ranking 2600 (lata 2012-2015)

Muzychuk zdobyła tytuł GM-a w 2012 r., a w lipcu tego samego roku osiągnęła swój najwyższy ranking w karierze – 2606. Została czwartą kobietą (po GM Judit Polgar, Humpy Koneru i Hou Yifan), której udało się przekroczyć ten magiczny poziom. W marcu 2017 r. to samo udało się też GM Ju Wenjun, przez co obecnie na liście szachistek z tym osiągnięciem widnieje pięć nazwisk.

W 2012 r. Muzychuk zdobyła brąz w Indywidualnych Mistrzostwach Europy Kobiet w Szachach. Dwa lata później, w styczniu 2014 r., zajęła czwarte miejsce w turnieju Tata Steel Chess Challengers. Okazało się, że był to dla niej spektakularny rok, w którym zaczęła wchodzić na szczyt swojej szachowej kariery.

W kwietniu 2014 r. Muzychuk wygrała Mistrzostwa Świata Kobiet w Szachach Błyskawicznych, zdobywając swój pierwszy tytuł mistrzyni świata. Zwyciężyła z wynikiem 23/30 punktów, zostawiając resztę stawki daleko w tyle. Zdobywczyni drugiego miejsca, GM Nana Dzagnidze, zgromadziła na swoim koncie zaledwie 20,5 pkt, mimo że przed ostatnim dniem zawodów zajmowała to samo miejsce co Muzychuk. Warto też zauważyć, że w Mistrzostwach Świata Kobiet w Szachach Szybkich Muzychuk zajęła trzecie miejsce, tracąc zaledwie pół punktu do liderki.

Drugim głównym osiągnięciem Muzychuk w 2014 r. było zakończenie jej 10-letniego kontraktu z federacją szachową Słowenii. Przed grą dla tego kraju, w 2003 r. zdobyła mistrzostwo Ukrainy kobiet, ale w kolejnym roku nie udało jej się podjąć próby obrony tytułu. Mimo to Muzychuk ponownie zagrała w tym turnieju w 2014 r., tym razem triumfując. Był to jej drugi tytuł mistrzyni kraju w jej drugim występie, choć obie imprezy dzieliło aż 11 lat.

W 2015 r. Muzychuk pomogła Ukrainie zdobyć srebrny medal na Drużynowych Mistrzostwach Europy Kobiet w Szachach.

Mistrzyni w szachach szybkich i błyskawicznych (od 2016 do 2020)

Muzychuk rozpoczęła rok 2016 (kolejny ważny rok w swojej karierze), zdobywając pierwszą nagrodę dla kobiet w turnieju Tradewise Gibraltar Chess Festival. W klasyfikacji generalnej zajęła wspólne dziewiąte miejsce w 250-osobowym turnieju, w którym wzięło udział ponad 70 arcymistrzów. Muzychuk pomogła też Ukrainie zdobyć srebro na Olimpiadzie Szachowej Kobiet w 2016 r., zdobywając indywidualne złoto za najlepszy wynik na pierwszej szachownicy.

Później w 2016 r. Muzychuk wygrała Mistrzostwa Świata Kobiet w Szachach Szybkich, a zaledwie dwa dni później obroniła tytuł mistrzyni świata kobiet w szachach błyskawicznych. Mistrzostwo w szachach szybkich zdobyła w imponującym stylu. Zaczęła od 7 pkt w pierwszych 8 partiach, a następnie dodała do tego jeszcze jedną wygraną i trzy remisy, ostatecznie kończąc zawody z wynikiem 9,5/12. Muzychuk zapewniła sobie zdobycie tytułu już na jedną rundę przed końcem turnieju i o cały punkt wyprzedziła zdobywczynię srebrnego medalu GM Alexandrę Kosteniuk. Odniesienie zwycięstwa w turnieju blitza było dużo trudniejsze. Po trzech remisach i porażce na początku turnieju, odniosła pięć kolejnych zwycięstw i ostatecznie zajęła 1. miejsce z wynikiem 13/17, o pół punktu wyprzedzając dwie zawodniczki z drugiego miejsca, GM Valentinę Guninę i GM Katerynę Lagno.

W Mistrzostwach Świata Kobiet w Szachach w 2017 r. Muzychuk była bardzo bliska zostania „potrójną” mistrzynią świata (co oznaczałoby zdobycie wszystkich trzech tytułów - w szachach klasycznych, szybkich i błyskawicznych). Po dotarciu do finału rozgrywek bez konieczności rozegrania ani jednej dogrywki, w finale spotkała się z GM Tan Zhongyi, z którą rozegrała czteropartiowy mecz. Doszło w nim do dogrywki, w której Tan wygrała drugą partię i to ona zdobyła tytuł mistrzyni świata.

Niestety, Muzychuk nie obroniła tytułów mistrzyni świata w szachach szybkich i błyskawicznych. W 2017 r. zrzekła się tych tytułów, bojkotując turniej w Arabii Saudyjskiej ze względu na obowiązujące w tym kraju przepisy dotyczące kobiet.

Ostatnio Muzychuk ukończyła Mistrzostwa Świata Kobiet w Szachach Błyskawicznych 2019 na drugim miejscu i zdobyła nagrodę za najlepszą partię na turnieju Tradewise Gibraltar Chess Festival 2020. Swoją błyskotliwość i kunszt pokazała w partii przeciwko reprezentantowi Izraela GM-owi Oriemu Kobo.

Muzychuk zajęła trzecie miejsce w Pucharze Świata Kobiet 2023, w którym wzięły udział 103 zawodniczki. Dzięki zajęciu miejsca na podium, zakwalifikowała się do Turnieju Kandydatek 2024.

Teraźniejszość i przyszłość

Wydaje się, że Muzychuk zrobiła wystarczająco dużo, aby wypełnić całe życie swoimi szachowymi dokonaniami. Nie ulega wątpliwości, że Muzychuk to elitarna zawodniczka w szachach kobiecych. Zdobywając wiele tytułów mistrzowskich w kraju i na świecie (rapid/blitz), a także osiągając 2600 Elo jako jedna z pięciu kobiet w historii szachów, Muzychuk na stałe zapisała się na kartach historii, choć jej kariera wcale się nie zakończyła.

Co dalej z Muzychuk? Być może zrobi coś, czego prawie dokonała w 2017 roku, wygrywając mistrzostwo świata kobiet w szachach klasycznych. Cokolwiek się stanie, wyjątkowo nie ma to już większego znaczenia. Zrobiła już wystarczająco dużo, aby zapisać się na kartach kobiecych szachów. Na szczęście wydaje się, że jest gotowa na znacznie więcej.